07-07-2025

De Varroabestrijding

In de eerste helft van juli kunnen we de zomerhoning verwerken. Daarna volgt voor de meeste imkers de zomervarroabestrijding.

In dit bericht vind je een uitgebreide toelichting op de varroabestrijdingsmethoden in Nederland. Denk eraan dat ieder land zijn eigen toelatingsbeleid kent. Tegenwoordig moet iedere behandeling administratief vastgelegd worden, want de varroabehandeling wordt als medicatie gezien. 

Lees de belangrijkste zaken nog eens door in dit BLOGBERICHT uit de blogcategorie "de online imkerpraktijk". 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent Bijenteelt 

Deel dit bericht

Reacties

  • Theus

    07-07-2025 om 17:14

    Goedemiddag Ben,
    Ik lees altijd met veel interesse je leerzame bijenblogs.
    Als beginner loop ik tegen het volgende aan mbt de varroabestrijding in juli, hoe ga je om met de honing? Bij het eenbaks imkeren laat je altijd een honingkamer staan voor de ruimte en het voer voor het volk. Maar deze honing kan niet meer geoogst worden na de varroabehandeling.
    Is het een optie om de honing er al af te halen, en een lege HK (zonder ramen) onder de BK voor de ruimte, en tegelijkertijd voeren?
    Ik wil liever geen HK ramen met voer, omdat we nog een heidedracht verwachtten.
    Wat is je advies hierin?

    Ha Theus, ik denk dat je aanpak wel goed is. Je kunt in de hk onder wel een stuk of 4 a 5 lege ramen plaatsen, zodat ze als klimramen dienen. Die hk laat je gewoon staan tot eind februari. Na de varroabehandeling kun je bij het begin van de heidedracht een lege hk op het rooster plaatsen. Groet, Ben

  • Frans Maenhout

    07-07-2025 om 20:25

    Als dierenarts vind ik de bedruppeling met gesuikerde oxaalzuuroplossingen dierenmishandeling en dat zou moeten verboden worden . Ik gebruik de oxaalzuurstrips niet als diergeneesmiddel maar om mijn bijen hygiënisch gedrag aan te leren want ze leren om die strips zo rap mogelijk te verwijderen. We wonen allemaal in het zelfde Europa; waarom is een behandeling die in GB als de ideale behandeling gepromoot wordt (sublimatie van oxaalzuur) verboden in Nederland en België ? Waarom het allemaal zo moeilijk maken als het eenvoudig kan zijn ? We zijn optimistisch: de wintersterfte zal lager zijn want onze volken hebben door de hete zomer een warmtebehandeling gehad. (In 2 honingzolders had ik een kantraam dat gesmolten was door de hitte.)

  • Arnold

    08-07-2025 om 15:35

    Dag Ben, kan ik nog een raam met brias inhangen in een moerloos volk of ben ik te laat?
    Groet Arnold

    Ha Arnold, kun je gerust doen. In augustus zijn er nog ruim voldoende darren. Groet, Ben

  • Gerrit Bijvank

    08-07-2025 om 17:38

    Hoi Ben,
    Gebruik nu het drie gangen menu (Mierenzuur 1of 2 keer) afhankelijk van de mijtval en in december sublimatie oxaalzuur. Maar ik zou ook kunnen kiezen voor 3 keer sublimatie met oxaalzuur Starten direct na de honing afname en afhankelijk van de mijtval na drie weken nog een keer en dan in december. Ik denk dat dit minder schadelijk is het bijenvolk
    @ Vraag Is er ervaring met alleen behandelen met oxaalzuur middels sublimatie.
    Alvast dank voor je antwoord

    Dag Gerrit, sublimeren terwijl er broed in de volken zit, werkt echt niet. De mijten zitten voor 80% in het broed. Dan moet je de moeren eerst arresten in een scalvinikooitje of arrestbak en na 24 dagen eventueel sublimeren. Met de arestbak is sublimeren overbodig. Groet, Ben

  • Janneke Mollema

    09-07-2025 om 09:33

    Dag Ben, dankzij jouw blogs hebben mijn Segebergers inmiddels 11 ipv 10 ramen, raten van 5,1 mm ( niet perfect gebouwd, het kost ze moeite) en deed ik een Totale Broed Afname. Ook de Houssel positie heb ik ingevoerd. Nu wil ik ook nog een rond vlieggat in de Segebergers makenk.Wat is een goede plek, want in het midden rondom zitten de geïntegreerde handvaten. Ook zit er een lasnaad van de mal. Op 7 cm van boven en naast het handvat een gat boren? In het midden lukt dus niet ivm het handvat. En met wat boor ik dat, een gewone gatenboor? Hoop van je te lezen! Hartelijke groet!

    Ha Janneke, inmiddels denk ik dat één opening van 3,6 tot 3,8 cm voldoende is. Kun je die aanbrengen 10 cm onder het handvat? Ik gebruik zo'n gatenboor voor hout. Je moet in styropor nog wel een stukje pvc-buis zagen en vastlijmen, anders knagen de bijen aan het styropor. Met reparatiekit kun je de ronding afwerken en schilderen. Binnen pvc een beetje opruwen voor de bijen. Succes! Groet, Ben

  • Mart Peters

    09-07-2025 om 10:07

    Dag Ben,
    Kan ik volken in een bijenkorf behandelen met oxaalzuur sublimeren?
    Groetjes, Mart

    Dag Mart, niet in de zomer want dan zitten de mijten nog verstopt in het broed. Maar wel in november en december, wanneer de volken broedloos zijn. Groet, Ben

  • Arie Hulshof

    09-07-2025 om 10:26

    Hallo Ben,
    Het gaat even om de varroa behandeling met mierenzuur bij eenbaks imkeren.
    Er moet altijd een HK bak op blijven staan tot inwinteren. Echter waar plaats je dan het mierenzuur flesje met filter? Deze moet immers in een lege HK worden geplaatst.
    En wat wordt de dosering? Voor de eerste keer is dit bij 1 bak 50 ml maar als je er een extra HK op laat staan moet je dat dan corrigeren naar 75 ml?

    Dag Arie, die ene hk is gewoon bezet met bijen, dus die telt als bijenruimte. Dus 75 ml gebruiken, je kunt de dispenser in een 2e lege hk zetten. Groet, Ben

  • Janneke

    09-07-2025 om 14:33

    Dank voor reactie! De ronde vliegopening heeft een gat van 4 cm. Dat is teveel? En is 1 schroef genoeg om dit vast te zetten in de styropor? Alvast bedankt Ben! Groet!

    ha Janneke, 4 cm rond is goed. Met 1 schroef zet je die vast. Ik neem aan dat je een RVS draaischijf hebt, net zoals ik. Groet, Ben

  • Mike

    09-07-2025 om 16:49

    Hallo Ben
    Heb jij een voorkeur voor een manier van behandelen?
    Thymovar of Varroamed?
    Daarbij gezegd, na het oogsten van de honing.
    Alvast bedankt voor je reactie.
    Groet Mike

    Ha Mike, mijn voorkeur gaat uit naar VarroMed. Het is bijvriendelijker en voor Thymovar schijnt zich langzaam een resistentie ontwikkelen onder de mijten in Europa. Daarnaast laat Thymovar residuen achter in de was. Groet, Ben

  • Sjoerd

    10-07-2025 om 08:31

    Dag Ben allereerst dank voor al je inzet en hulp/advies voor de vele imkers die zonder jou niet weten wat ze zouden moeten doen.

    Bij het eenbaks imkeren hoor ik jou vaak zeggen laat altijd een HK staan. er is natuurlijk een moment dat je alles eraf haal en ga inwinteren dan krijgen ze ook voer genoeg.

    Ik wil van het weekend alle HKs afhalen de volgende dag een uitgeslingerde HK onder terug plaatsen en daarna meteen behandelen. ik weet dat er geadviseerd wordt om dan eerst 2 liter suikerwater te geven maar ik wil dit achterwege laten.

    Bij mijn bijenstand is tot eind augustus veel dracht en halen ze nog kilos binnen vanaf september moet ik ze meestal nog 8 tot 5 kilo bijvoeren.

    bij mijn volken waar ik de HKs af wil halen zit al een grote krans voer van 5 a 6 cm aan de bovenkant van de BK ramen ook beginnen de buitenste BK ramen zich al goed te vullen met nectar en aangezien het voorlopig mooi weer is en er hier best nog wat dracht is (luzerne en groenbemesters) denk ik dat ze niet in hongersnood komen en durf ik het wel aan denk ik om alle HKs af te nemen als ik ze meteen ga voeren ben ik weer bang dat er (te) weinig ruimte is voor het broednest/winterbijen en zoals gezegd komt er nog genoeg nectar binnen. al bij al zit er zeker 3 tot 4 kilo voer in de BK.

    raad jij mijn plan af om geen HK te laten staan of kan ik mijn plan uitvoeren?

    Ha Sjoerd, imkeren blijft maatwerk en jouw volken zijn gezegend met zo'n mooie late dracht. Ik zou het zelfde doen. Lege bak onder en zichzelf laten inwintereren grotendeels. Check na 5 dagen behandelen de mijtenval en gebruik de data voor je selectie en teelt komend jaar. Groet, Ben

  • Janneke Mollema

    10-07-2025 om 11:47

    Hoi, inderdaad heb ik zo'n RVS ronde schijf.
    Dank voor je antwoord, blij met je advies!

  • Joost

    10-07-2025 om 16:54

    Dag Ben ik heb een probleem, maar niet erg want het is een honing probleem.

    Heb 2 volken waarvan de HKs stamp vol zitten de ene 2 en de andere 3, echter is er in elk volk maar 1 compleet verzegeld. De verzegelde bak heb ik een uurtje geleden boven gezet en haal ik er morgenochtend af er zat nu in de hoeken verse dunne nectar.

    In deze volken zit een jonge Q die nog maar net aan de leg zijn alleen eitjes gezien. De BK zit ook zo goed als vol met nectar l. Aangezien de HKs zo goed als vol zitten die nu nog op de volken staan wil ik morgen na het slingeren een lege uit geslingerd hk terug plaatsen, deze lege hk wil ik meteen op het rooster plaatsen kan dat?

    Ik hoop dat ze zo de nectar vanuit de Bk naar deze hk brengen en ze niet door 2 volle hks moeten voordat ze in de lege komen.

    De HKs die ik heb laten staan wil ik begin augustus nog slingeren. De leeg geplaatste hk mogen ze zelf houden als deze eind juli begin augustus nog niet oogstbaar is

    Dag Joost, om het verwerkingsproces van de bijen zo weinig mogelijk te verstoren en om de onverzegelde honing rijp en verzegeld te krijgen, zou ik NOOIT een lege hk tussen broednest en hk's plaatsen. Gewoon er bovenop. De bijen klaren dit klusje wel. Ik hoor graag over drie weken hoe het afgelopen is. Groet, Ben

  • Coco

    10-07-2025 om 20:52

    Hoi Ben,

    Ik ga volgende week beginnen met varoamed.
    Wat is jou advies hier over? Na 6dagen de 2e behandeling en daarna nog een keer een 3e?
    Of zou 2 genoeg zijn?

    Met vriendelijke groet, Co

    Ha Coco, toen ik nog behandelde met Varromed keek ik vooral naar de mijtenval na 5 dagen. Was dat na de 1e keer behandelen een paar honderd mijten en na de 2e behandeling nog tientallen mijten, dan stopte ik altijd. Als het veel ernstiger was, stopte ik ook en verving die koningin asap in het voorjaar daarna. Maar jij zou dan kunnen kiezen voor een 3e behandeling. Groet, Ben

  • Claria Beerepoot

    11-07-2025 om 13:50

    Hi Ben,
    Tot wanneer kun je de arrestbakmetode starten?
    Groet, Claria

    Dag Claria, ik heb deze vraag op 9 juli al beantwoord aan je. Kijk even naar je eigen vraag en mijn antwoord. Groet, Ben

  • Cees

    11-07-2025 om 17:19

    Hallo Ben,

    Vandaag volken bekeken waaronder 2 volken waar een jong K nu wel aan de leg moest zijn.

    1 volk goed aan de leg
    Andere volk BK echt alles stamp vol met nectar en ook de HKs stamp vol. Echter zie ik 1 dop met een eitje.....voor de rest geen eitjes te vinden mede omdat alles vol met nectar zit.

    Ik had ff geen spullen mee en heb nu 1 leeg BK raam van een ander volk erin gehangen en ook 3volle HK ramen gewisseld met een volk met 3 lege HK ramen. Als ertoch een.K in zit kan ze nu leggen en hoop ik dat ze.wat nectar naar de lege HL ramen brengen.

    Wat denk jij? Ik heb nog een 10 uitgeslingerde BK ramen liggen ik zou er nog 2 in kunnen hangen.

    Mocht het volk toch geen K hebben, dan heb ik toch lekker honing ervoor terug. Liever red ik het volk als.dit niet al te veel moeite kost

    Ha Cees, hoeveel dagen geleden zijn deze moeren geboren? In plaats van een leeg raam had je er beter een raam met open broed in kunnen hangen voor de ultieme test of er een K aanwezig is. Groet, Ben

  • Cees

    11-07-2025 om 19:02

    Ruim 3 weken geleden het laatste darrenbroed is ook al een poosje geleden uitgelopen.

    Ik weet het dat ik beter een raam brias ik kon hangen, dat wilde ik ook doen uit het nog andere volk wat hier op deze locatie staat. Helaas was hier de K op de een of andere manier naar boven gelopen en zat m'n HKs vol met openbroed. Prio lag ff on De K weer naar beneden te krijgen.

    Ha Cees, met een hk-raam open broed gaat het ook goed. Je moet toch eerst een diagnose stellen en daarna eventueel een nieuwe moer telen om het eventuele probleem op te lossen. Als je langer wacht krijg je eileggende werksters. Groet, Ben

  • Patricia

    12-07-2025 om 12:45

    Ik heb een vraag over het vervangen van een koningin.
    Ik heb twee volken die erg wild zijn (F16-koningen). Telkens wanneer ik ze inspecteer, word ik door mijn pak geprikt. De volken zijn bovendien zeer zwermgevoelig.
    Ik wil graag de koninginnen (die gelukkig al gemerkt zijn) vervangen door F1-koninginnen, maar ik heb gelezen dat je dat het beste in het najaar doet. Helaas heeft de imker van wie ik F1-koninginnen wil kopen, bevruchte F1-koningen alleen nog tot eind juli beschikbaar..
    Kan ik de koningin alsnog eind juli vervangen, en hoe pak ik dat precies aan?

    Ha Patricia, bij agressieve volken is de vervanging riskanter. Mocht je de directe vervanging willen proberen, sluit dan de oude moer een dag voor de komst (of 2 dagen) van de nieuwe leggende F1 (ze moet al een paar weken leggend zijn) op in een nicot kluisje tussen de broedramen. De gemerkte F1 doe je in een nicot kluisje met suikerdeeg zonder clipje en deze hang je op de plek van de oude moer. Dan na 10 dagen controleren. De nieuwe F1 moet dus aan de leg zijn en een paar weken oud. Bij een net geboren F1 mislukt dit. Daarvoor moet je met een 9 dagen oude broedaflegger werken. Groet, Ben

  • Hans

    12-07-2025 om 15:20

    Dag Ben,

    Ik heb wat twijfels over 2 kasten waar ik een nieuwe koningin aan het laten kweken was.
    11 mei in ruime aflegger gemaakt met hierin raam eitjes/jonge larven van door mij gewenste nateeltvolk.
    Tevens in volwaardig topkastvolk (zeer) oude koningin verwijderd.

    Bij het afleggervolk na 13 dagen gemerkt dat verschillende doppen aan zijkant uitgebeten waren, dus ga ervan uit dat jonge koningin haar concurrentie weggewerkt heeft.

    Bij het topkastvolk na 9 dagen doppen gebroken en raam eitjes/larven van mijn gewenst nateeltvolk ingehangen.
    Na 13 dagen echter nagekeken en gemerkt dat op dit raam geen enkele redcel getrokken is.
    Ik ging/ga ervan uit dat ik met het doppen breken 1 gemist heb en dat er dus een nakomeling van mijn oude koningin rondloopt.

    9 juli echter beide volken nagekeken, geen eitjes te bespeuren.
    Ik heb voor de zekerheid in het topkastvolk een nieuw raam met eitjes/larven ingehangen (omdat ik daar het minst zeker van was dat alles goed verlopen was)

    Is het normaal dat de nieuwe moeren zolang wachten om aan de leg te gaan?
    En kan ik er 100% zeker van zijn dat, als ik een nieuw raam met eitjes/larven inhang en er geen redcellen getrokken worden, dat ik niet moet wanhopen omdat er zeker een (jonge) moer rondloopt?
    (ik heb nog nergens eitjes gezien, dus zeker niet meerdere per cel, ik ga dus voorlopig niet uit van eileggende werksters die dacht ik wel het redcel-verhaal kunnen tegenwerken)

    Hoelang moet ik wachten om verdere actie te ondernemen? Ik wil immers vermijden dat ik eileggende werksters creëer en de volken moeten uiteraard ook de tijd krijgen om terug op sterkte te komen.

    Dag Hans, een nieuwe jonge moer wacht soms wel eens met leggen tot al het broed van haar voorganger is uitgelopen. Maar dat moet bij jou toch al lang het geval zijn.
    De lakmoesproef werkt echt 100%. En als een jonge moer niet aan de leg gaat vanwege een defect, dan gaan de eilegende werksters ook aan de slag, dat zou je dus moeten opmerken.
    Je noemt één keer de datum van 11 mei, dat moet niet 11 juni zijn? Groet, Ben

  • Henk

    12-07-2025 om 19:31

    Ik heb eerder al eens advies van je gehad over het verplaatsen van een volle HK onder de BK, Ik zou dan de verzegelde cellen wat moeten openkrabben. Ik wil dat volgende week doen, wanneer ik de laatste raampjes honing die ik wil slingeren eraf heb gehaald. Ik wil echter niet dat de koningin mogelijk eitjes legt in de HK. De meeste raampjes van de HK zijn wel verzegeld, maar als er later ruimte komt zou de moer daar eitjes in kunnen leggen. Ik zit te denken om daarom bovenop de HK een moerrooster te plaatsen. Is dat handig of is dat helemaal niet nodig?

    Dag Henk, niet nodig. Het broednest krimpt vanaf de langste dag. Dat broednest gaan de bijen echt niet uitbreiden naar beneden. Groet, Ben

  • Sjoerd

    14-07-2025 om 20:45

    Hoi Ben weet jij wat er aan de hand is met de natuur ik sta perplex.

    Ene locatie vrijdag hks afgehaald, geslingerd en terug gezet. Op de andere locatie op zaterdag hetzelfde gedaan.

    Vandaag op locatie waar ik zaterdag had geslingerd zat de terug gezette hk voor 40 a 50 % vol en de locatie waar ik vrijdag al had geslingerd alle 10 de ramen vol waarvan de middelste al zo goed als op gewicht zitten.

    Helaas ook AHs voor de kasten zien jagen, vorig jaar zag ik de eerste AHs jagen voor de kast op 3 augustus.....dat is dan weer minder. Hier in Zeeland staat het er ook wel heel slecht voor wat de AH betreft

    Ha Sjoerd, in Zeeland is er sprake van veel akkerbouw. Percelen met luzerne of phacelia kunnen zonder dat ze direct zichtbaar zijn ongelooflijk veel nectar opleveren. De volken zijn met hun haalbijen nog op volle oorlogssterkte. Mooi toch als ze zichzelf inwinteren! Groet, Ben

  • Inge

    15-07-2025 om 20:50

    Hi Ben,

    Ik heb een vraag over het inwinteren van een topkast. Mijn 2 volken in de topkasten zitten beiden op het maximaal aantal ramen. Ik laat de al aanwezige honing zitten, maar bij één kast is dit net niet voldoende. Beperk je bij het inwinteren het aantal ramen (zoals je bij het eenbaksimkeren doet door de hk af te nemen)? Zo ja, tot hoeveel ramen? Of kan ik het al aanwezige wintervoer aanvullen en het aantal ramen ongemoeid laten (heb wel ietwat ruimte nodig voor de bak met suikerwater)?
    Vriendelijke groet,
    Inge

    Ha Inge, ik laat de honing ook zitten in de topkasten, dus hoef ik niets meer te doen. Jij kunt een paar lege ramen weghalen half augustus zodat je ruimte hebt voor de voerbak. Medio augustus zijn er vast al wat ramen broed uitgelopen, die kun je dus leeg wegnemen en de rest naar voren doorschuiven voor de voerbak. Groet, Ben

  • Cornelis

    21-07-2025 om 22:58

    Dag Ben, ik werk ook met 1 baks imkeren. heb de zomerhoning geoogst. sterkte volken en minimaal 2 HK's op de BK staan. ik wil nu de VarroMed behandeling gaan doen. zou jij dan die 2 HK's onder de BK zetten, of het volk terugbrengen tot 1 HK (onder de BK). nou ja, eigenlijk is mijn vraag: wat is jouw advies qua bakpositionering en aantal bakken in relatie tot de varoabestrijding met VarroMed.

    Ha Cornelis, lastige gewetensvraag. Waarschijnlijk zou ik alle HKs eraf halen en Varromed druppelen. Afhankelijk van je inwinterstrategie rond honing of suiker kun je evt een volle hk bovenop laten staan en druppelen. Groet, Ben

  • Leonard

    24-07-2025 om 17:07

    Beste Ben, ik ben een beginnende imker en heb net je blog pas ontdekt; erg handig! Hopelijk kan je ook mij van advies voorzien mbt het volgende: ik heb twee goed met bijenvolken gevulde kasten staan, ieder met 1 BK en 1 HK. Toen begin juli de HKs volledig vol zaten met 80-90% verzegelde honing hebben we geoogst. Maar omdat toen de lindedracht nog in volle gang was hebben we de HKs weer teruggeplaatst in de (wellicht naieve/inhalige) hoop dat er mogelijk nog een bescheidener oogst van kon komen. Waar dat in eerste instantie/voordat we met vakantie gingen best leek te lukken, bleek het gisteren/na terugkeer vakantie toch niet helemaa uit te komen - de HKs lijken vooral gediend te hebben als voorraadkast waaruit gesnoept: prima. Nu dan de vraag: waar de lindendracht ondertussen wel voorbij is, lijkt er sinds gisteren ergens anders in de buurt een voorraadschuur open te zijn gezet; de bijen vliegen af een aan met enorme gevulde gele boodschappentassen. Toch nu maar de raten uit de HKs halen en dan mierenzuurbehandeling geven (en bijvoeren?), of nog even wachten/aanzien of we over een week of twee nog iets te oogsten hebben (al zal dat dan waarschijnlijk niet verzegeld/lang houdbaar zijn)? Alvast dank voor je advies!

    Dag Leonard, mijn advies aan alle imkers is tijdig de zomerbehandeling te beginnen, en dat is in de 2e helft van juli. Dus zet de aanwezige hk's onder de bk en begin de bestrijding. Met mierenzuur is na 5 a 6 dagen de Liebig dispenser leeg en kun je de hk's bij een dracht weer boven plaatsen. Grote, Ben

  • Leonard

    24-07-2025 om 18:25

    Dank voor je wel heel snelle reactie! Dus: honingraten even een week opzijzetten en lege HKs gebruiken om dispensers de ruimte te geven. Overigens, jij raadt dus aan om de HKs dan onder de BKs te plaatsen? Ik vraag dit omdat op instructievideo’s die ik bekeek de dispenser altijd boven de BK werden geplaatst.

    ha Leonard, ik dacht dat je de honing in deze hk's niet meer wilde oogsten, vandaar dat ik zei "zet ze maar onder de bk". Maar wanneer je nog wel hoop hebt op een goede late dracht, dan inderdaad even in de schuur parkeren en een lege hk bovenop zetten voor de dispenser. Zorg wel voor voer in de bk. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.