Blog categorieën

07-08-2025

Inwintercheck en de beroker, die blijft roken

We naderen 15 augustus, de traditionele begindatum van het inwinteren. In de periode van half juli tot begin augustus ben ik vooral bezig met honing afnemen, volken beoordelen, slingeren en koninginnenteelt. Daarnaast vragen de nieuw opgezette miniplusvolken met jonge p-moeren de nodige aandacht. De nieuwe opzetters moeten tenminste twee miniplusrandjes goed bezetten om de winter door te komen. 

Sommigen zullen zich afvragen of de klimaatsverandering geen effect heeft op de inwinterperiode. Moeten we hiermee niet later beginnen? Wat mij betreft niet, misschien juist eerder. De zomerdracht is namelijk een maand eerder dan 40 jaar geleden. Toen begon de linde begin juli pas te bloeien en nu al begin juni. Vanaf begin juli neemt de dracht behoorlijk af, uitgezonderd de gebieden met veel witte klaver of andere groenbemesters, die dankzij stimuleringsregelingen vanuit Brussel veel ingezaaid worden. 

Wat mij betreft blijven we dus half augustus een voorzichtige start maken met het inwinteren, in het begin 1,5 kilo per week en vanaf 1 september 2,5 kilo per week zodat we tussen 15 en 30 september klaar zijn. Over de hoeveelheden wintervoer in volgende blogberichten meer. 

Bij het plaatsen van de uitlaten geef ik ze direct of de dag erna een paar liter invertsuiker, soms is dat hard nodig. Tevens beoordeel ik zoals je kunt zien in onderstaande video de sterkte van het volk, de omvang van het broednest (dat de winterbijen moet opleveren), de voorraad aan bijenbrood en hoeveelheid honing. Vaak is dit de laatste controle van dit bijenseizoen, tenzij er nog koninginnen moeten worden vervangen omdat ze slecht presteren of te oud zijn, hetgeen een risico vormt voor de goede overwintering. 

In de video kun je zien dat de volken deze zomer veel stuifmeel verzameld hebben. Ze hebben dit met enzymen verduurzaamd tot bijenbrood zodat ze hier in februari en maart volop van kunnen eten om hun voedersapklieren te activeren voor het opstartende broednestje. Het huidige broednest is bij overjarige koninginnen al aan het krimpen vanaf de langste dag. Het krimpen maakt plaats voor honing of wintervioer. Jonge moeren gaan nog door tot in september met het handhaven van het broednest. Daarom hebben volken met jonge koninginnen veel betere overlevingskansen. 

In de video zie je waar ik oplet. De volken moeten vooral sterk en gezond zijn om de winter te kunnen overleven. Een lage mijtenbesmetting is daarop van grote invloed. Vandaar dat ik regelmatig vooral de volken met p-moeren check op de mijtenbesmetting in het broed. Uit het het huidige broed komen namelijk de langlevende winterbijen. Over de te nemen maatregelen bij oude moeren of zwakke volken kom ik in een volgend blogbericht terug. 

Het laatste volk dat ik deze week onderzocht, was het volk waarop de arrestbak was toegepast. Na het onderzoek heb ik dit volk verplaatst naar de heide op het Haaksbergerveen. In het broed van het "arrestvolk" vond ik op 3 augustus een mijtenbesmetting van 1%. Vorig jaar vond ik op dezelfde datum 7% mijtbesmetting in het broed. Toen zat het volk echter op 5,4 mm cellen, in de nazomer heb ik ze overgezet op 5,1 mm. In het voorjaar van 2025 heb ik 5  ramen met 5,1 cellen vervangen door uitgebouwde ramen met 4,9 mm cellen.

Tijdens de arrestperiode van 4 weken kon ik ook al amper mijten vinden in het broed, Bij drie metingen was het twee keer 0,5% en een keer 0%. Afgelopen winter vielen er totaal 2000 mijten in een periode van 6 maanden, dus ik verwachtte aan het begin van de arrestperiode een veel hogere besmettting. Het bevestigt mijn idee over de werking van kleine cellen. De reproductie wordt vertraagd, ook mede een matige aanwezigheid van VSH in dit volk. Het begrip kleine cellen slaat dus gewoon op de doorsnede per cel. Het gaat dus niet om rekenkundige formules van aantallen cellen per vierkant of andere meetkundige vormen. Thomas Cowen heeft er in 1890 een prachtig boek over geschreven.    

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt 

 

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Ronald

    07-08-2025 om 19:31

    Hallo Ben, hier al in het 2de blok van de Thymovar behandeling en langzaam kleine beetjes aan het voeren. Broednesten krimpen al. Ik wil 4 kasten verplaatsen hemelsbreed 200 meter. Wat werkt bij jou het beste? Nu naar een andere locatie >4km en doorvoeren en dan over een week of 4 terug naar het 'bekende' gebied en de nieuwe plek. Of wachten tot de gure dagen in december/januari/februari?

    Ha Ronald, in deze periode worden bijen geboren, die wel langer leven dan 4 weken. Ik durf niet met zekerheid te zeggen dat deze bijen zich niet oriënteren. Dus met 4 weken ben je er mogelijk niet. Ik zou ze dus in de winter na 3 weken binnen zitten rechtstreeks verplaatsen. Groet, Ben

  • Willem

    07-08-2025 om 20:27

    Dag Ben,

    Ik heb nog 2 stuks 3 ramers. De opzittende bijen met broed zonder koningin zou ik willen verdelen over 4 moergoede volken.
    Kan dit en als dat mogelijk is in welke maand of heb jij een andere oplossing?

    Dag Willem, je kunt - mits het geen totaal verschillende rassen zijn - een raam broed en bijen zo verhuizen naar een ander volk. Dat kan ieder moment in het jaar. Gewoon tegen het broednest plaatsen. Nadeel is wel dat je er een raam uit moet halen om plaats te maken. Haal er geen stuifmeel uit!

    Waarom combineer je de 2 3-ramers niet tot een zesramer, die je als reservevolk inwintert. In het voorjaar heb je meer ruimte in kasten om dit volk dan weer te verenigen, wanneer ze alle 5 in leven blijven. Groet, Ben

  • Peter

    08-08-2025 om 09:55

    Informatieve video weer Ben. Vraag; ik dacht dat je er een voorstander was om de raten bij voorkeur in warmbouw te plaatsen, dus evenwijdig aan het vlieggat. Of doe je dat alleen bij de Top Bar Hive?

    Ha Peter, bij spaarkasten is dat lastiger ivm schuifla, toch ga ik binnenkort op deze stand 3 volken overhangen naar nieuwe warmbouwkasten. Met Segebergers gaan dat heel eenvoudig. Groet, Ben

  • Monika

    08-08-2025 om 10:27

    Hallo Ben, graag jou advies. Na het weghalen van de honigkamers en vervolgens behandeling van varroa wil ik de koningin vervangen. Het volk is heel agressief ( en ook altijd geweest). Mijn vraag is of zo’n agressief volk een nieuwe koningin zal accepteren of bijten ze haar dood? Als het zou kunnen is dan de vraag hoe kan ik het het beste aanpakken? Alvast dank voor je antwoord.
    Groeten Monika

    Dag Monika, je moet uiteraard een leggende moer introduceren. Dat kan via een vereniging of door alleen de oude moer te vervangen. In beide gevallen zou ik de oude moer opzoeken en in een nicot kooitje doen. Daardoor krijgt het volk minder feromonen en lijkt de acceptatie van de nieuwe leggende moer beter te verlopen. Na 24 of 48 uur kun je de nieuwe moer invoeren, gewoon omruilen tegen de oude. Bij het verenigen wel even een vel krantenpapier ertussen. Groet, Ben

  • rick

    08-08-2025 om 12:37

    Hoi Ben, Hoeveel ramen broed zal een volk wat de winter goed zal overleven nu minimaal moeten bevatten? merk dat de broednesten al rap aan het krimpen zijn. groet Rick

    Ha Rick, hangt af van de leeftijd en de kwaliteit van de moer. Een overjarige kan nog wel 5 of 6 ramen broed hebben, een jonge moer vaak meer. Een kwaliteitsmoer heeft ook vaak nog 7 ramen broed. Maar over 2 weken is dat al weer minder. Groet, Ben

  • Gerrit

    08-08-2025 om 19:49

    Hoi Ben,
    Ik heb ook de inwintercheck gedaan en het valt mij op dat de volken die ik met Apidea verdamper (mierenzuur) heb behandeld de koningin nog wel aanwezig is maar er geen Brias is. Alleen nog wat gesloten broed. Is het te verwachten dat deze koninginnen nog weer gaan leggen?

    Ha Gerrit, dit is nou precies de reden dat ik gestopt ben met bestrijden. Al die eitjes en larven worden gedood door de behandeling. De moer zal dit echter wel weer proberen te herstellen, zo is het gelukkig wel in de natuur. Groet, Ben

  • Monika

    08-08-2025 om 20:34

    Dag Ben, dank voor je reactie. Het gaat alleen over vervangen van koningin; niet twee volken. Klopt het dus dat ik de oude moer een tijd in een kooitje ga opsluiten en dan vervolgens de oude eruit en de nieuwe ook in een kooitje erin. Alvast dank. Groeten Monika

    Dag Monika, wanneer je blijkbaar op een zekere dag een nieuwe leggende koningin ontvangt, dan kun je dus het beste 1 of 2 dagen van tevoren de oude moer opzoeken en kluizen. Vaak lukt het namelijk niet om haar direct te vinden. De bijen zullen de nieuwe ook beter accepteren, die indruk heb ik. De nieuwe in een kooitje zonder clipje met suikerdeeg. Suikerdeeg hoeft niet bij de oude. Groet, Ben

  • Jaap uut Ede

    08-08-2025 om 22:15

    Hoi Ben,
    Ik wil ivm. AH. de vliegplanken vervangen door ronde vlieggaten aan de zijkant van de kasten. Als de kasten een redelijk eindje uit elkaar staan, kunnen de bijen aan de zijkant in en uit vliegen. Dan heb je geen problemen met schuiflades en de baddings waar ze op staan. Wat zou de?afstand tussen de kasten in dit geval minimaal moeten zijn? Groet en dank van Jaap.

    Ha Jaap, met houten kasten is dat niet handig. Bovendien vliegen de bijen liever naar een front opening. Misschien moet je eens experimenteren met een segebergerkast, want die is vierkant. Probeer het eens met 1 kast.... Groet, Ben

  • Erik

    09-08-2025 om 00:24

    Hallo Ben.
    Als ik gedeeltelijk gevulde honingkamers wil laten staan, om op deze eigen honing in te winteren, kan ik ze dan bovenop laten staan.
    Dan het resterende bijvoeren met voerbak op de honingkamer?

    Ha Erik, uiteraard kun je bijvoeren met de HK boven, maar houd in de gaten dat er dan in deze HK suiker komt te zitten. Dus zit er maar een beetje honing in, zet 'm dan onder en voer gewoon zodat het wintervoer in de BK terecht komt. Groet, Ben

  • Osman

    09-08-2025 om 01:25

    Dag Ben,
    Weer een interessante bruikbare video.
    Ik heb zelf een vraag over het inwinteren op zo veel mogelijk eigen honing.
    Sinds een paar jaar werk ik met enkele BK's. Daar komen dan 1 of 2 HK's op. Rond deze tijd haal ik er wat honing uit en laat de rest voor de bijen. Ik heb geen speciale methode, maar had bij een paar volken vorig jaar de HK er op gelaten met 5/6 ramen met honing en een voerbak om de rest aan te vullen. Bij andere volken haalde ik de HK er af en plaatste een paar ramen met honing in de BK met daarbovenop weer een voerbak. In dit laatste geval zijn de ramen kleiner en wordt er onderin aangebouwd door de bijen. Er is in de BK soms ook gewoon geen ruimte voor de ramen met honing.
    Heb je hier een advies voor hoe jij het zou doen? Ik wil dus op enkele BK laten inwinteren met zoveel mogelijk eigen honing.

    Dag Osman, zorg dat de bijen een volle HK bovenop krijgen met honing. Er moeten dan ook nog 2 gevulde kantramen in de bk zitten, dan is dit samen 14 kilo en dus voldoende.
    Je kunt beter sommige volken volledig met honing inwinteren en bijvoorbeeld 1 volk gewoon met suiker inwinteren. Die laatste dan weer zonder HK boven, maar rechtstreeks op de bk voeren.
    Je wilt namelijk geen suikerwater in de HK's krijgen, want dan kun je ze in het voorjaar niet inzetten met restanten suiker voor de honingoogst. Tenzij alle honing voor eigen gebruik is en niet verkocht wordt. Groet, Ben

  • André

    09-08-2025 om 08:59

    Goedemorgen Ben,

    Weer een prachtig filmpje, bedankt!
    Ik gebruik net als jij altijd enkel eierdozen, enkel ik steek ze altijd onderin aan. Daardoor gaan ze echter veel sneller uit. Bedankt voor je tip om ze bovenaan aan te steken!

    Hier op Urk heb ik de laatste jaren steeds in september de laatste keer geslingerd en daarna niet bijgevoerd. Toch hebben alle 7 volken het overleefd. Ook in het voorjaar niet hoeven bijvoeren.

    Is er ook een voorbeeld beschikbaar van het excel bestand dat je gebruikt voor de kast controles?

    Ramen die niet verzegeld zijn en dus niet geslingerd kunnen worden, zet jij die dan straks onder de volken?

    Dag Andre, mijn excellsheet is vooral bedoeld om de resultaten van alle volken te kunnen vergelijken vanwege de stamboommoeren, die op de volken zitten. Ik heb ook nog wel een gewone "word" kastkaart voor je.

    Ramen, die ik niet slinger, plaats ik inderdaad onder, zodat ik zeker weet dat die de komende maanden als eerste leeg gegeten worden. Eind februari er weer onderuit halen en inzetten in april als hk. Groet, Ben

    Hoor graag!

  • Ambroek

    09-08-2025 om 09:06

    Hoi Ben ,
    Als je wil inwinteren met eigen honingkamer half vol moet je dan het koninginnen rooster verwijderen?

    Ha Ambroek, ja het is beter geen rooster in de winter in de kast te hebben, want de bijen kunnen er wel doorheen bewegen in de wintertros maar de K niet.
    Zorg wel dat je HK vol is voor eind september, want een halfvolle hk is absoluut te weinig wintervoer. Groet, Ben

  • Ambroek

    09-08-2025 om 11:06

    Ben ik weer kan ik nu gewoon varroa bestrijden doen incl de honingkamer

    Ha Ambroek, ja je kunt bestrijden met de HK erop, mits je deze honing niet meer voor de eigen consumptie gebruikt. Groet, Ben

  • Gerwin

    09-08-2025 om 13:59

    Hi Ben, is er nog genoeg tijd om een zes-ramer om te zetten naar een elf-ramer ivm het inwinteren? Betreft een jonge Carnicamoer van dit jaar. Alvast bedankt.

    Ha Gerwin, je kunt beter een goed bezette 6-ramer overwinteren dan een matig bezette 10-ramer.
    Je kunt er ook nog een 8-ramer van maken met sluitblokken. Indien je nu met 1:1 voert dan willen ze nog wel bouwen in augustus. Groet, Ben

  • Gerwin

    09-08-2025 om 18:13

    Dag Ben, bedankt weer voor je snelle responds. Hoeveel ramen voer moet een zes-ramer bevatten om de winter goed door te komen?

    Ha Gerwin, dat is wel een terechte vraag, want met 8 tot 10 kilo wintervoer (4 a 5 volle ramen) heb je net te weinig wintervoer. Dus moet je eind februari al een 2,5 kilo pak suikerdeeg op het voergat leggen. Goed afdekken met isolatiemateriaal. Groet, Ben

  • Elza

    10-08-2025 om 08:33

    Goedemorgen Ben
    Ik winter mijn volken in op eigen honing, dus geen suikerwater.
    Wat is nou beter, de hk er op laten staan of onder de bk zetten?
    Gr elza

    Ha Elza, ik zal er vanavond of morgen wel een blogbericht over schrijven. Groet, Ben

  • Emiel

    10-08-2025 om 08:39

    Dag Ben,

    Kun je het darrenbroed nu ook wegsnijden, als vorm van varroabestrijding?

    Groet Emiel

    Dag Emiel, darrenraat snijden is niet het juiste alternatief voor de zomerbehandeling en beiden toepassen is niet nodig, want alle mijten worden bij het uitlopen uit het broed getroffen. Dus pas u vooral de zomerbestrijding toe. Groet, Ben

  • Gerhard

    10-08-2025 om 11:53

    Hallo Ben, ik gebruik plexiglas bij mijn kasten maar bij de hoeken scheurt het altijd.
    Wat voor materiaal gebruikt u.
    Gr. Gerhard.

    Ha Gerhard, ik gebruik altijd een b-kwaliteit plexiglS van 4 mm dikte. Groet, Ben

  • Remco

    10-08-2025 om 18:22

    Hallo Ben,

    Even een vraag over het gebruik van de beroker. Als je klaar bent met je werkzaamheden, sluit je de beroker dan af met wat gras oid, zodat je hem een volgende keer weer opnieuw kunt aansteken en verder gebruike ?

    Ha Remko, ik gebruik een pluk lang gras, die ik rond draai om er een plug van te maken om de beroker te stoppen. Volgende keer zonodig aanvullen met halve of hele eierdoos. Groet, Ben

  • Imkertoon

    10-08-2025 om 22:19

    Hoi Ben,
    Mijn vraag gaat over samenvoegen van twee volken A en B. Beide volken staan op een broedkamer spaarkast. Van volk A zwerm van vorig jaar, wil ik niet de koning door houden. Van volk B is de koningin van dit jaar en met haar wil ik op twee broedkamers de winter in. Welke maand of week is samenvoegen aan te bevelen en zal ik volk A eerst hopeloos moerloos maken?

    Ha Toon, eind augustus is daarvoor het juiste moment. Zorg ervoor dat de beide volken al wat wintervoer gekregen hebben en neem op het moment van samenvoegen de moer uit A weg. Zet kast A op kast B met een vel krantenpapier ertussen. Groet, Ben

  • Hans

    11-08-2025 om 09:44

    Hallo Ben,

    Ik heb 2 kleine volken met bijen op 3 a 4 raten. Ik ben 1,5 week geleden begonnen de bijen te voeren met 1:1 suikerwater omdat er nauwelijks voer aanwezig was en nog steeds kunstraat dat niet uitgebouwd was. Het idee was het uitbouwen daarmee te stimuleren. Na ongeveer 4,5 kg per volk is er nog steeds weinig gebeurd. Er is in het ene volk wel minimaal brias aanwezig in het andere wat meer. Heb jij nog adviezen hoe ik deze volkjes de winter doorkrijg? Ze zitten in een segeberger 10-raams kast waar ik een voerbak op kan zetten.

    Dag Hans, ik zou ze beiden huisvesten in 6-ramers of ze samenvoegen tot 1 8-ramer (10 ramer met sluitborden). Je moet ze wel de tijd geven om het broed uit te laten lopen, want van die jonge bijen moet je het hebben. Wanneer de moeren te weinig broed aanzetten, zou ik ze zeker samenvoegen. Beter 1 dan niets. Groet, Ben

  • teusink

    11-08-2025 om 09:57

    Dag Ben, sinds een groot aantal jaren behandel ik de volken met mierenzuur; vroeger 85% maar de laatste jaren 60%. Nu merk ik ook al een aantal jaren na de behandeling dat het broed in alle volken (25) enorm is teruggelopen en er alleen uitlopend broed aanwezig is, terwijl de K. wel rondloopt. Kan dat door het mierenzuur komen of zijn er andere oorzaken? Groet, Teusink

    Ha Teusink, dat komt zeker door het mierenzuur. Dat is veel te heftig voor die kwetsbare eitjes en larven. Daarom ben ik ermee gekapt. Groet, Ben

  • Arthur

    11-08-2025 om 10:08

    Dag Ben, ik heb al 4 keer op verschillende dagen dezelfde mail gekregen over inwintercheck en beroker Is er iets mis gegaan met jullie computer of zo?

    Dag Arthur,
    Er zit inderdaad een fout ergens in de software. De ICT moet het oplossen. Maar ze kunnen het blijkbaar niet vinden. Binnenkort stappen we over op een nieuwe omgeving. Groet, ben

  • Henk

    11-08-2025 om 16:02

    Hoi Ben, kan je overwinteren op een Apidea, met bv 2 of 3 randjes?
    Bedankt voor je advies.

    Dag Henk, de omvang/diameter van de wintertros is te klein om op temperatuur te blijven. Ik heb wel eens een 3 rands apidea in leven gehouden door ze in de nachten met vorst steeds in de garage te plaatsen. Maar het is erg lastig en je moet ook steeds bijvoeren. Dus je kunt ze beter omzetten naar een miniplus volk. Groet, Ben

  • Jab.

    11-08-2025 om 18:32

    Hè Ben, ik ben met de Varroabestrijding bezig en moet eigenlijk weer nw strips Thymovar erop leggen, maar de komende week wordt het erg warm; wat nu??? Groetjes.

    Ha Jab, even een paar dagen wachten, komend weekend is de hitte voorbij. Groet, Ben

  • André

    11-08-2025 om 23:06

    Dag Ben,

    Ik heb nog volken met 2 of 3 HK erop, maar dracht viel tegen en grotendeels is nog onverzegeld.

    Is het ook zo dat stel ik heb 2 HK die nog niet verzegeld zijn maar beide voor 50% gevuld en ik zet 1 van de 2 onder het volk, dat ze het naar boven brengen en zo die ene HK vol maken en verzegelen?

    Dag Andre, je kunt het proberen, maar volgens mij gebruiken ze de honing onder alleen voor hun dagelijkse behoefte en verhuizen ze het niet. Je kunt beter de stootproef doen en zonder spetters is het gewoon goede rijpe honing. Echter met dit snikhete weer zit er altijd weer verse nectar bij. Dus even wachten. groet, Ben

  • Iris

    12-08-2025 om 09:43

    Hallo Ben, Kun je mij raad geven? Ik heb half juni een F1 koningin met broedramen en wat voer neergezet en dat is uitgegroeid tot een behoorlijk dik volk. Alleen zit er nu helemaal geen voer meer in, wel broed. Ik heb gisteren 1 liter suikerwater (3:2) gevoerd en dat was in 2 uur op. Hoeveel suikerwater moet ik komende tijd voeren?

    Ha Iris, de komende 4 a 5 weken moet je zo'n 12 kilo kristalsuiker kopen bij de supermarkt en dat in die 5 weken opvoeren, dan hebben ze genoeg. Groet, Ben

  • Frank

    14-08-2025 om 07:40

    Nu met deze hittegolf vraag ik mij af. Heeft dat mogelijk ook effect op de voortplanting van Varroa?
    Immers kleine celgrootte en dichter op elkaar plaatsen van de raten zou vooral via warmte een effect hebben op de varroa?! Of is dit te optimistisch?!

    Ha Frank, optimisme is altijd goed om de zonnige kant van het leven te blijven zien. Hittegolven dragen zeker bij het instandhouden van de gewenste 35 graden aan de randen van het broednest, waardoor het broed op tijd (20 tot 21 dagen) uitloopt. Bij lagere broedtemperaturen aan de randen van het broednest kunnen er meer varroakinderen tot wasdom komen omdat de broedduur met een paar uur verlengd wordt.
    Het gaat om kleine verschillen, maar alle beetjes helpen om de mijtenpopulatie minder snel te laten groeien. Wegkrijgen kunnen we ze niet, maar een beperkte varroapopulatie kan op zich geen kwaad. Laat de schuifla jou maar vertellen welke volken die populatie onder controle houden. Bij max 5 mijten per dag staat het stoplicht op groen, bij meer dan 10 gaat ie op rood. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht