11-04-2025

Raathoningcassettes en zwermdrift

Op de foto zie je een verlaagde spaarkastrand geschikt gemaakt voor raathoningcassettes.

 

Vanwege de vraag van Blogvolgers naar de maatvoering van deze rand, waarin 3 x 11 raatcassettes passen, heb ik een video gemaakt waarin je ziet hoe deze rand opgebouwd is. 

 

Heb je nog vragen, stel ze via het NBV-bijenblog in de reacties. Meld je ook aan als gratis blogvolger, dan ontvang je een mailbericht bij ieder nieuw blogbricht.

  

Zwermdrift

In de leuke en voor de beginnende imkers leerzame rubriek in het blad BIJEN HOUDEN (zie foto onder, helaas kan ik geen QR code geven) wordt mijn naam regelmatig aangehaald door aankomend bijenteeltleraar Servaas van der Horst. Hij waarschuwt de beginnende imkers voor de zwermperiode, die volgens het artikel van half mei tot half juni zou lopen. Als aanvulling hierop kan ik je vertellen dat je vanaf half april al voorbereidingen moet treffen en de kieps van zolder moet 

halen. Veel zal afhangen van de dracht, het weer en het type bijen, dat je houdt. En niet te vergeten: de imker die de explosieve groei van zijn volken niet in de gaten heeft. Jaarlijks worden de eerste voorzwermen al in de tweede helft (soms daarvoor al) van april gemeld. Zijn dit dan allemaal bastaard of huis-tuin-en-keuken bijen? Stuur eens een blogreactie naar het bijenblog als je een vroege zwerm aantreft in je tuin en vertel daarbij ook wat voor bijen je hebt! 

Hoe voorkom je zwermdrift?

Ik zal daar de komende blogberichten op terug komen. Nu een korte opsomming: in eerste instantie door de belangrijkste oorzaak van het zwermen weg te nemen, namelijk overbevolking, dus ruimte geven in de vorm van extra bakken. Vaak blijft hiermee de zwermdrift volledig achterwege, want echt niet ieder volk zal gaan zwermen. Dat is zeker het geval bij mijn Buckfastbijen. 

Daarnaast zwermt een volk uitsluitend met (bijna) gesloten doppen. Dus check vanaf de 2e helft van april op belegde speeldopjes (die we vanaf dat moment zwermcellen noemen) en breek die allemaal weg of splits het volk op dat het moment. Daarvoor kun je een of meerdere broedafleggers maken. Aangezien de aanwezige moer op het hoofdvolk blijft is dit geen 100% zekere maatregel. Maar wel eentje die vaak soulaas biedt. Deze vorm van zwermbeheersing heeft mijn voorkeur.  

De andere vormen van splitsen zijn het maken van een veger (verplichte stof van de basiscursus), een vlieger of een tussenaflegger. Deze imkeringrepen resulteren meestal wel in het definitieve einde van de zwermdrift. Tijdens de voorjaarsdracht en de basiscursus doceer ik beide vormen van kunstzwermen, maar leg ik uit waarom de vlieger het beste is tijdens de voorjaarsdracht. De bijen vliegen namelijk zelf naar de kast waarin de koningin zit met 1 raampje open broed (nog geen mijten in dat open broed!). Deze haalbijen kunnen extra veel honing opslaan vanwege het ontbreken van veel open broed. 

Het broed met de opzittende bijen met de bestaande kast wordt tenminste 3 meter verplaatst, dus niet zoals in het artikel van Servaas vermeld is in een nieuwe kast. De koningin met het ene raampje open broed hang je in een nieuwe kast, die op de oude standplaats komt te staan. Technisch gezien kun je wel alle oude ramen met bijen en broed in een andere kast overhangen, maar als imker wil ik zo weinig mogelijk ingrijpen en dat bespaart me ook veel werk en tijd. 

Meer info over het maken van kunstzwermen kun je lezen in de blogcatgorie "de online imkerpraktijk". Bereid je maar vast voor op de komende zwermperiode! Het is de drukste tijd, waarin er veel goed en fout kan gaan.

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Jolanda

    09-04-2025 om 12:13

    Beste Ben,

    Afgelopen vrijdag heb ik voor het laatst de kasten opengemaakt. Ik zag toen dat er veel bijen waren in de hk maar er zat nog geen druppel honing in. De bk heeft nu 7 ramen (Dadant) waarvan 6 broed en een voerraam. Is het beter om nu in te zetten op het vergroten van de bk met kunstraat, toch een extra hk erop te zetten of beide?

    Ha Jolanda, wanneer de bijen al wel in de hk zitten, zou ik het beperken tot 1 raam kunstraat op positie 2 in de BK. Als die belegd is, kun je nog een kunstraat geven op positie 3.
    Pas als de hk 50% gevuld is, kun je een 2e geven. Groet, Ben

  • Tjeerd de Vries

    10-04-2025 om 20:35

    Hallo Ben,

    Ik volg de blogs al een poosje en ben die van vorige jaren aan het teruglezen en de bijbehorende filmpjes aan het bekijken.
    Zelf nog geen volkjes, het enige volkje dat ik vorig jaar vanuit een gevangen zwerm gestart ben, heeft de winter helaas niet overleeft.

    Op de stand van de volkstuin staan 4 kasten van een inmiddels wat ouder geworden lid, de volken zijn al zeker 2 jaar niet bekeken, zwermen ieder jaar, maar komen wel ieder jaar onbehandeld de winter door!
    Afgelopen week samen met een ander lid, op verzoek van het bestuur, een kast geopend. Wat we aantroffen waren heel veel bijen, veel raatbouw tussen de bakken en aan het moerrooster. Toen we een raampje probeerde los te halen, brak het oortje van het raam doordat het wat aan het rotten is, waarschijnlijk dus veel te vochtig geweest!

    Nu is mijn vraag, zie je deze situaties ook wel en wat is de beste aanpak. Honingkamer / broedkamer plaatsen met nieuwe ramen en kunstraat om hiermee te vernieuwing van ramen te starten? Later in het jaar via bijenuitlaat of iets dergelijks de “oude” broedkamers proberen te verwijderen? De bijen zijn niet erg agressief, maar ook zeker niet raatvast en opvliegerig! Erg benieuwd!

    Dag Tjeerd, ik raad je aan om je het komende seizoen in te schrijven voor een basiscursus zodat je de basiskennis op een structurele manier tot je kan nemen.
    Wat deze volken betreft: Wat is je doel? Zoals je zegt: ze overleven onbehandeld en leveren ieder jaar meerdere zwermen op. Op zich is dat ook al mooi.... "wilde volken, die behandelvrij overleven en nieuwe volken opleveren". Blijkbaar zijn ze iets druk op de ramen en vliegerig, maar niet stekerig. Dus laat ze verder ongemoeid.

    Je zou bijvoorbeeld kunnen overwegen om de zwermen de komende periode in nieuwe kasten te doen. Dan heb je een prachtige start op schone raat. Houd de nieuwe volken ook behandelvrij en geef ze 5,1 mm kunstraat zodat ze natuurgetrouw iets kleinere cellen bouwen.

    Het is echt zonde om die volken uit hun kasten te bevrijden, want waarschijnlijk ervaren deze volken dat totaal anders. Mocht je toch de volken echt willen saneren, laat me dat dan weten. Dan zal je daarover informeren.
    Groet, Ben


  • Anton vV

    11-04-2025 om 10:19

    Hoi Ben, eerder schreef je dat voorjaarshoning niet echt geschikt is voor raathoning omdat het te snel kristalliseert (blog 17-07-2022). Beter eerst in het voorjaar de raten laten bouwen en pas laten vullen tijdens de zomerdracht.
    - Dat je nu zelf in het voorjaar de raten laat bouwen en vullen, is dat alleen bedoeld als test?
    - Ik heb nu bij enkele volken lege raampjes geplaatst zodat ze alvast kunnen bouwen. Maar mijn ervaring van vorig jaar leert dat de bijen het bouwen en vullen aardig gelijk-op laten gaan; is er een stukje gebouwd dan wordt dat ook vrij snel gevuld met honing. Ze wachten niet met vullen totdat het hele raampje afgebouwd is.
    Hoe kan ik hier het beste mee omgaan, kan ik nog iets sturen?
    Groeten,
    Anton

    Ha Anton, de bijen doen het inderdaad efficiënter dan ik verwachtte. Bouwen en vullen doen ze gelijk. Ik had twee processtappen verwacht. Zo lang de honing warm in de kast zit, zal het niet snel kristalliseren, voorlopig zijn ze ook nog niet 100% gebouwd en gevuld. Misschien is de laatste boost van de acacia de aanzet tot afvullen en verzegelen. We gaan het zien. Groet, Ben

  • Mike

    11-04-2025 om 11:24

    Heerlijke video, Ben.
    Dank voor de uitleg van de maatvoering en je ervaringen.
    Altijd Leuk om weer nieuwe dingen te leren: “Au bain-marie wakker maken”. Hoe doe jij dat “wakker” maken?

  • Erik

    11-04-2025 om 11:43

    Goedemorgen Ben.
    Ik heb afgelopen dinsdag de eerste zwerm geschept. Bij opening bleken er in de kast wel 15 zwermcellen te zitten, waarvan de helft al gesloten, op 9 bijna volle ramen broed.
    Op deze kast stonden al 2 grotendeels gevulde honingkamers, en inmiddels een 3e erop.
    Op 4 april waren er alleen een paar speeldopjes te zien, wel veel bijen, en ook al darren.
    De grote zwerm hing aan de onderkant van de kast, en gisteravond hing er weer een kleine tros onder.
    Deze voor de zekerheid maar in MP kastje gedaan.
    Het blijft verrassend met deze (huis en tuin) bijen.
    Gr. Erik

    ha Erik, Afgelopen dinsdag was het 8 april en vond je gesloten doppen en op 4 april vond je alleen lege speeldopjes met heel veel bijen?
    Ergens ging er iets mis, waarschijnlijk hebben de bijen al belegde doppen gecamoufleerd voor jou.
    Was de moer soms geknipt of had ze beschadigde vleugels? Groet, Ben

  • Mark

    11-04-2025 om 14:50

    Dag Ben,

    Bij mij speelt een hoop, buren die hinder ervaren van bijen waardoor ik de bijen ga verplaatsen en ik ga 3 weken op vakantie precies in de zwerm periode.

    Ik ga de volken tijdelijk op de locatie neerzetten waar ik mijn cursus heb gehad.

    Nu zie ik dat mijn tienramer met Honingkamer voor tien ramen al gevuld zit met brias. Moet ik nu al gaan ingrijpen?

    Om het beheersbaar te houden tijdens mijn vakantie (over 2 weken) wil ik vegers maken is dat verstandig?

    Ha Mark, indien je zwermen 100% wil voorkomen, is de kunstzwerm (veger of vlieger) een goede oplossing. Echter je moet op dag 13 wel doppen kunnen breken, dat lukt wellicht niet ivm je vakantie.
    Groet, Ben

  • Willem

    11-04-2025 om 19:19

    Ik gebruik nu Segeberger Simplex, maar denk eraan om dit jaar Dadant kasten te kopen. Je bent de afgelopen jaren voorstander van Frankenbeute kunststof kasten in plaats van houten kasten. Ik begrijp dat dit in theorie helpt voor betere warmtehuishouding, maar wat heb je concreet gezien waarbij de betere isolatie echt nut heeft?

    Ha Willem, er is wel bewijs in de vorm van een wetenschappelijk publicatie van Hayo Velthuis en Bernard Kraus dat kunststofkasten de mijtenreproductie enigszins vermindert en de warmtehuishouding verbetert. Zelf heb ik dit niet gecontroleerd of onderzocht. Groet, Ben

  • Jeffrey Veldwijk

    11-04-2025 om 20:05

    Hoi ben niet echt op dit onderwerp gericht maar ik heb hem wel gekeken.Ik heb een vraag ik heb een volk Buckfast dit word het 3 e jaar heb een po moer erin.Ik heb vorig jaar een aflegger gemaakt ook in een topkast en deze gaan top groeien mega.De kast die ik dus thuis heb met de po moer groeit vliegt aardig maar niet top dus denk dat ik de moer moet wisselen er is wel gewoon broed e.d. maar voel dat het minder is.Volk staat ook een stuk meer in de schaduw dus dat scheelt ook merk ik maar tussen de beide volken is het verschil zo groot dat ik dus wil wisselen hoe pak ik dit aan moerloos maken na 9 dagen doppen breken ?? Ik kan morgen misschien aan een nieuwe moer komen kan ik die dan inhangen en de oude moer eruit halen ?? Ik weet het even niet of gewoon laten en ze zelf een nieuwe konigin laten maken is ook een optie natuurlijk

    Ha Jeffrey, ik zou niks doen. Een p-moer volk presteert vrijwel altijd minder dan een f1 volk. Daarnaast is de F1 jonger en dus vitaler.
    Je kunt gewoon blijven nadelen van de p-moer. Je moet een p-moer niet inzetten als productievolk.
    Wanneer de moer te oud wordt, zullen de bijen haar zelf wisselen en dat zijn vaak super goede F1's. Groet, Ben

  • Patrick

    12-04-2025 om 11:01

    Goede morgen Ben,
    Ik heb n vraag.
    Is het mogelijk om dadant honingkamer te gebruiken als broedkamer?
    Ik wil graag n volk aflaten vliegen dmv een raam met eitje in de honingkamer op de plaats tezetten vd huidige kast.
    Ik wil graag vd gelegenheid gebruiken om de q te vervangen maar wel de vlieg bijen te behouden.
    Ik heb op dit moment maar 1 broedbak met zeer donkere ramen,en de honingkamer is uitgebouwd en schoon.
    Zou dit kunnen
    M g,patrick

    Ha Patrick, is dit erg omslachtig? Waarom zet je geen bk met kunstraat of desnoods een hk met kunstraat op de bk met oude ramen? Na een week of 2 weken zijn de ramen deels uitgebouwd en belegd.
    Dan moer opzoeken en moer opsluiten in die bovenste bak door er een rooster onder te leggen. Drie weken later kun jede oude ramen wegnemen. Zorg wel voor een extra hk voor de honing en bijen.
    Groet, Ben

  • Ben van Straaten

    12-04-2025 om 16:38

    Hallo,
    Hoe herken ik het soort bijen?
    Ik heb nl van 2 verschillende zwermen 2 volken die goed de winter zijn doorgekomen en die ik nu met 2 HK’s ruimte heb gegeven om de eerste zwermdrift te onderdrukken.
    Ik hoor graag hoe ik dat kan herkennen
    Gr
    Ben

    Dag Ben, echte redelijk zuivere rassen zijn wel te herkennen, maar de rest is meestal een mengelmoes. Donkere bijen zonder gele ringen zijn vaak Carnica of Zwarte bijen. Bij Buckfast telt het uiterlijk niet. DNA en vleugelonderzoek kunnen de herkomst duiden. Groet,

  • Cornelis Bosch

    12-04-2025 om 16:55

    Bedankt voor de maten Ben! Ik heb de bakjes ingesmeert met gesmolten kunstraat (op een pannetje met stoom) maar dat viel nog niet mee omdat het onzettend snel stolt. Jij gebruikt vloeibare biowas uit eigen waskringloop. wat heb je gedaan om het vloeibaar te houden?

    Ha Cornelis, ik had nog een oud emaille pannetje en dat heb ik op de inductiekookplaat gezet op een lage stand. Was smelt namelijk al bij 64 graden, na smelten van 1 vel kunstraat de pit op 1 gezet en met een kwast de was op de bodem van de cassettes geverfd. Groet, Ben

  • Margriet

    15-04-2025 om 09:20

    Bedankt voor je leerzame blogs altijd mooi te lezen en te zien.

    Nu heb ik alleen een andere vraag. Nu werk ik met topkasten en ben dit jaar over gegaan op 5.1 cellen. Wat is jou advies tav het honingdeel in de kast. Ook 5.1 cellen of toch 5.4 cellen

    Ha Margriet, in het honingdeel zou ik ook 5,1 mm gebruiken, ik gebruik daar zelfs 4,9 mm in de topkasten. Groet, Ben

  • Mariëlle

    15-04-2025 om 16:27

    Hey Ben!
    Ik heb even een vraagje. Ik heb gisteren een 3raams starter gemaakt, maar kennelijk toch te weinig bijen in de starter gedaan. Van de 28 larfjes zijn er maar 16 aangenomen .Van de 12 niet aangenomen larfjes zijn er 4 helemaal niet aangenomen geweest, maar de andere acht zijn wel aangenomen geweest maar uiteindelijk geruimd.
    Ik vind het lastig om af te lezen of de starter al voor een derde gevuld is met bijen, zeker omdat ik meestal van verschillende kasten een raam met jonge bijen af sla in een zesramer. Ik zit er over na te denken om het de volgende keer op gewicht te doen. Dus nu is mijn vraag hoeveel weegt 1/3 van een drieramer aan bijen?
    Alvast bedankt!
    Mariëlle

    Ha Marielle, het resultaat is boven de 50%, dus helemaal niet slecht. Hoeveel uur zat er tussen het plaatsen van de larven en het controleren? Er gaan vaak larfjes verloren, ze zijn erg kwetsbaar. Wanneer je zes goed bezette ramen uit één volk afslaat, moet dat voldoende zijn. Ik zou de bijen uit één broedkamer halen, want bij meerdere kasten ben je veel te veel tijd kwijt met het zoeken van de moeren. Groet, Ben

  • Willem

    16-04-2025 om 19:03

    Afgelopen zondag op verzoek een grote zwerm geschept. Zo te zien huis tuin en keuken bijen. Zwerm heeft zich daarna eigenhandig in u tweeën gesplitst. Mogelijk oorspronelijk twee zwermen ?

    Ha Willem, waarschijnlijk een nazwerm met twee jonge moeren. Kijk na een week eens naar eitjes. Geen eitjes? Dat is het toch een nazwerm geweest en laat je ze nog 3 weken met rust. Wel voeren uiteraard. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.