Blog categorieën

27-07-2025

Van zomer- naar winterbijen

Van zomer- naar winterbijen

De komende drie maanden zijn cruciaal voor de overleving van het bijenvolk gedurende de komende herfst en winter. Welke factoren spelen daarbij een belangrijke rol?

Bijen hebben voor hun langlevendheid in tegenstelling tot hun zomerse zusters een relaxed leventje nodig. De natuur zorgt voor de afwezigheid van dracht tijdens de late herfst en winter, zodat ze niet te snel gepromoveerd worden tot haalbij. Haalbijen zijn doodlopers. Met twee of drie weken buiten werken zijn ze op en sterven in het veld. 

Permanente dracht van vooral goede stuifmeelleveranciers is cruciaal in de vorming van langlevenede winterbijen. De zomerse haalbijen offeren zich op voor de volgende generatie:

 

Jonge bijen, consumeren de eerste dagen van hun leven ontzettend veel stuifmeel. Ze weten dit op te slaan in de vorm van eiwitreserves. Deze eiwitreserves vormen de basis voor een lange levensduur, mits je niet ingezet wordt voor de verzorging van larfjes. Want het voedersap van jonge bijen wordt geproduceerd op basis van de aanwezige eiwitreserves (dit is de beknopte simpele versie van het proces). Helaas vind je in deze tijd ook maisstuifmeel, dat altijd van een veel mindere kwaliteit is dan de andere inheemse planten. Mais is eigenlijk een echte exoot, die hier van nature niet thuis hoort. 

Dus het moet je wel meezitten als jonge bij die in augustus, september of oktober geboren wordt. Hoe later je geboren wordt hoe meer kans je hebt dat je oud mag worden, echter het broednest wordt in de nazomer ook steeds kleiner.  Dus de kans wordt steeds kleiner. 

Als je dan het geluk hebt om lekker te mogen chillen met voldoende kwalitatief stuifmeel dan moet je nog zien uit de klauwen van virussen en parasieten, zoals de varroamijt te blijven. Gelukkig zijn er imkers die tijdig de reproductie van mijten en daarmee virussen een halt toeroepen. Echter de virussen zullen pas met een vertraging van vele weken het volk verlaten. Daarbij worden die virussen de laatste tien jaar ook steeds ziekmakender en kunnen ze zelfs in de varroamijt explosief groeien in aantallen. 

Kortom het lijkt een wonder dat een bijenvolk op voldoende sterkte het einde van de herfst haalt. Daarom ben ik altijd zo blij wanneer 8 of 9 van de 10 volken de winter overleeft. Bij mij is het glas altijd halfvol. Het acroniem AH laat ik hier voor wat het is, een volgende bedreiging. 

Het Dadantvolk hieronder is voorzien van ronde vlieggaten, zodat ze tenminste de kans krijgen de voordeur goed te verdedigen. De volkssterkte en het broednest lijken borg te staan voor een goede overwintering. De varroamijten houden ze zelf onder controle door een betere warmtehuishouding en het ruimen van mijtenfamilkies uit het broednest.  

Cruciaal blijft de bestrijding van de varroamijt. Begin de behandeling in de tweede helft van juli en niet later. Eigenlijk moet je in mei al selecteren op je volken. Zie je verkreukelde vleugeltjes: saneer deze volken door de koningin te vervangen en geef ze geen gelegenheid om darren voort te brengen. Kijk nu ook naar de mijtenval na 5 dagen behandelen. De volken met de minste mijten mogen volgend jaar de aflegers en koninginnen leveren, die de slechtste koninginnen gaan vervangen. Zo kunnen gezamenlijk werken aan een gezonde bijenteelt. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • Stefan

    27-07-2025 om 16:35

    Hallo , ben

    Wanneer kan ik beginnen met invertsuiker te voeren ?

    Heb nog een half volle honing kamer onder de broedkamer staan voor de bijtjes dat mogen ze zelf lekker oppeuzelen.

    Ha Stefan, mooi dat de bijen nu voldoende voer hebben. Het inwinteren moet tussen half september en 1 oktober klaar zijn. Je kunt het beste half augustus rustig aan beginnen met inwinteren. Want het huidige broednest moeten ze nog even kunnen aanhouden. Groet, Ben

  • Ger-

    27-07-2025 om 17:59

    Dat massale gele stuifmeel komt hier van de Mais.
    Bij zo'n grote aanvoer moet er wel een flink veld Guldenroede staan.
    Ger

    Ha Ger, bij mais is het stuifmeel rafelig en vormt geen mooie bolletjes aan de poten. Ik denk ook nog aan biggenkruid. Groet, Ben

  • Jolanda

    27-07-2025 om 21:22

    Beste Ben,

    In het filmpje toon je een Dadant kast, als ik het goed heb gebruik je Dadant US. Ik heb eens gekeken naar Apidea randen voor Dadant kasten maar zie ze alleen voor Segeberger. Hoe kom je aan een versie voor Dadant als ik vragen mag? Zijn er verder nog bevruchtingskastjes met ramen die compatibel zijn met Dadant US?

    Ha Jolanda, alleen dadant blatt is compatible met miniplus. Echter ik zet een mp in het voorjaar gewoon op een 5 raams dadant us kast voor de overgang of conversie. Groet, Ben

  • Dries

    27-07-2025 om 21:47

    Beste Ben,

    Hier een vraag van een beginnende imker.Vandaag heb ik een HK op mijn 10 raams spaarkast BK geplaatst.
    De BK was 80% vol, de resterende 2 ramen zijn uitgebouwd met raat maar niet gevuld.

    Gaan de bijen nog de komende tijd wat voer opslaan in de HK ?

    Of kan ik beter de HK eraf halen?
    Is het nog raadzaam om ze voer te geven als stimulans?

    Ha Dries, ik vrees dat de zomerdracht voorbij is en dat ze niets meer doen met de hk. Onderin hebben ze ook nog 2 bk-ramen leeg beschikbaar, dus ik zou de hk eraf halen en ze een pak suikerdeeg geven tot half augustus. Dan kun je ze echt gaan inwinteren. Groet, Ben

  • Johannes

    27-07-2025 om 21:56

    Hoi Ben.
    Je hebt een open bovenkant in de voerbak, hoe voorkom je dat de bijen verdrinken?
    Ik zie bij 2 kasten dat de darren naar buiten geduwd worden. Is dit het begin van de darren slacht?

    Ha Johanes, dit is een vrij smalle voerbak die ook nog in 3 delen is gesplitst. Indien nodig doe ik er wat takjes in.
    Het kan goed zijn dat bij jou de darrenslacht begonnen is. Groet, Ben

  • Willem

    28-07-2025 om 15:57

    Nog even over het ronde vlieggat en warmbouw. Zit het vlieggat in de onderste bak of in de tweede, met het broed. Welk soort raam zit voor het vlieggaat, honing of broed?

    Ha Willem, wanneer met een ronde vliegopening wil werken, dan moet dat in de bk zitten waar ook het broednest zit. Bij een tweebaks bk weet je niet altijd waar het broednest uithangt in de herfst. Dus ik zou uitsluitend bij het eenbaksimkeren een rond gat gebruiken. Achter de opening zit in warmbouw altijd een stuifmeelraam. Groet, Ben

  • Harry

    28-07-2025 om 20:31

    Beste Ben,
    Ik heb een spaarkast met 1 BK met daarin 9 ramen broed/voer. Raam 10 is hoegenaamd leeg.
    Van deze kast heb ik afgelopen zaterdag 2 volle HK's afgehaald. De derde uitgebouwde HK waar nog maar iets nectar inzit, heb ik onder de HK geplaatst.
    Hebben de bijen zo voldoende ruimte? De kast zit erg vol!

    Dag Harry, helemaal goed gedaan. Mooi dat de kast goed vol zit, dat is goed voor de warmtehuishouding en tegen de mijtenreproductie. Groet, Ben

  • Dries

    28-07-2025 om 21:29

    Beste Ben,
    Dank je voor de tip, ga meteen die HK eraf halen.Ben nog bezig met de Basis Cursus.

    Hetzelfde geldt denk ik ook voor wat grotere volk dat ik heb.
    2 BK en een HK.

    2, 5 week geleden heb ik daar 6 ramen van de HK geoogst.

    En meteen een BK onder de andere 10 raams BK geplaatst.

    Tijdens controle vandaag het volgende waargenomen er is BRIAS.
    (Met veel gesloten broed)

    1: de HK wel volgebouwd is maar niet helemaal gevuld is met honing, maar zo’n 40%.Komt dit door dat ik er een BK onder heb geplaatst?


    2: Onderste BK nog helemaal leeg met kunst raat, alleen 2,5 raampjes half volgebouwd met raat.

    Ik zie nu ook in dat ze dit niet gaan redden.
    Dus eraf halen lijkt het me.
    Mee eens?

    Ha Dries, wat ze in de hk doen, heeft niets met de onderste bk te maken. De zomerdracht is over, dus kwamen ze niet verder dan 40% vullen. Die onderste bk is zeker te veel voor ze. Ook hier geldt zonder dracht wordt er geen raat gebouwd.
    Conclusie:ik zou de onderste bk weghalen en de hk nu onder plaatsen.
    Eind februari kun je die hk dan weer leeg weghalen.
    In april kun je dan weer imkeren zoals jij wil of zoals je het geleerd hebt. Dus met 1 of 2 bk's.
    Groet, Ben




  • Jesse

    30-07-2025 om 11:27

    Ha Ben,
    In vervolg op de vraag van Willem, zou een rond vlieggatopening ook gebruikt kunnen worden bij inwinteren op 1,5 bak, de HK onder?
    Bij buckfast in warmbouw blijkt eenbaksimkeren voor mij lastig. Ze hebben gewoon meer ruimte nodig! Ook dit jaar maar weer een extra BK gegeven om overbevolking te voorkomen.
    Zou een verzamelbroedaflegger in mei nog een optie kunnen zijn?
    Hoe doe jij dat dan met je Buckfastvolken, Ben?
    Groet,

    Ha Jesse, een bk met ronde vliegopening en daaronder een hk werkt goed.
    Ik gebruik dadant us het meest, spaarkast hooguit 10 stuks. Je moet daarbij wel met 11 ramen werken en wellicht met 5,1 mm raat. Reken maar eens hoeveel cellen de moer dan kan beleggen.
    Bij ruimtegebrek kun je natuurlijk altijd meer hk's geven. Bij opkomende zwermdrift gewoon broedafleggers maken.
    Groet, Ben

  • Mike

    30-07-2025 om 19:03

    Hallo Ben,
    Heb vandaag geslingerd. Moeten de bakken weer terug? Heb op elke broedkamer nog honing bakken staan met honing. Moeten deze onder de broedkamer komen(doe aan 1 baks imkeren) Ga dit weekend varromed toepassen.
    Alvast bedankt voor je reactie.
    Groet Mike

    Ha Mike, als je geslingerd hebt en je hebt geen ruimte in huis/schuur om ze op te bergen, kun je ze voor de herfst/winter onder de bk parkeren. Maar normaal gesproken, berg je ze zo in de schuur. Boven- en onderkant dicht.
    Je gevulde honingbakken: als je deze als wintervoer wil laten staan, dan moet het voer bovenop blijven staan.
    Bij het druppelen met varromed, druppel je in de straatjes van de bk, dus hk er even naast plaatsen en na het druppelen terugzetten. Groet, Ben

  • Martina

    31-07-2025 om 11:43

    Dag Ben.
    Ik ben een beginnende imker
    Ik heb 3 volken elk met 2 BK's en 1 HK.
    De HK zijn voor de helft verzegeld. Mijn vraag. Moet ik de HK's eraf halen , of laten staan en de verzegeling open krabben en na enige tijd weghalen of onder de BK's plaatsen.
    Hartelijke groet
    Martina

    Dag Martina, ik ga ervan uit dat er ook nog tenminste 4 kilo honing in de bovenste bk zit? In dat geval mag jezelf beslissen of je de honing uit de hk's wil oogsten (slingeren of uitpersen) of aan de bijen wil laten. Wil je de honing niet slingeren, dan kun je de hk's onder plaatsen. Open krabben mag, dan zullen ze het sneller opeten. Groet, Ben

  • John

    01-08-2025 om 07:46

    Dag Ben,
    Ik ben een beginnend imker, en heb drie volken. Verleden week geslingerd en nu de hk eraf gehaald. Vraag is nu : wat is het beste om te doen,varroa bestrijden en daarna 4 wkn bijvoeren en weer varroa bestrijden?
    Of mag het tegelijk?
    Vast bedankt voor je reactie,
    Hartelijke Groeten Jan

    Dag Jan, voor de zomerbehandeling moet je controleren of er voldoende reservevoer rond het broednest aanwezig is. Anders 3 of 4 liter invertsuiker voeren.
    Dan snel starten met de zomerbehandeling. Bij de meeste middelen kun je gewoon half augustus beginnen met inwinteren. Zorg alleen dat het middel niet dicht bij het voergat ligt. Bij het gebruik van mierenzuur kun je beter niet gelijktijdig voeren, de bijen komen namelijk niet naar boven. Groet, Ben

  • nathalie

    01-08-2025 om 08:24

    Hoi Ben, je adviseert Dries om suikerdeeg te geven, waarom niet invertsuiker?

    Ha Nathalie, ik zei tegen Dries dat hij tot half augustus een pak suikerdeeg kan gebruiken, daarna beginnen met invertsuiker om in te winteren.
    Wanneer je in juli invertsuiker voert, dan vullen de bijen in 24 uur alle lege cellen met invertsuiker, daarmee kan de K deze cellen niet meer beleggen. Suikerdeeg werkt wel 4 weken, doordat ze permanent dagelijks voedsel kunnen opnemen. Groet, Ben

  • sanne

    02-08-2025 om 09:12

    Hoi Ben,
    Nu heb ik iets heel raars meegemaakt.
    Boven de vliegplank van mijn bijen kast, hebben denk ik de bijen een nieuwe gleuf uit gevreten.
    Dus nu hebben ze 2 ingangen.
    Wat zou er aan de hand kunnen zijn. De vliegopeningen van alle drie de kasten heb ik klein gehouden i.v.b met hoornaars. Of moet het anders? De kast waar een gat in zit ( gleuf) is het grootste volk.
    Help mij a.u.b en hoe krijg je zo een gat dicht met wat voor materiaal?
    Grt. Sanne

    Ha Sanne, ik heb dit ook al vaker meegemaakt. In de zomer hebben de bijen - vooral bij de sterkste volken - voorkeur voor een grotere vliegopening. Ze vreten dan extra ingangen soms links of rechts aan het einde van de vliegspleetverkleiner of soms aan de bovenrand.
    Ik laat ze lekker hun gang gaan en kom pas eind september in actie. Dan maak ik met stukjes schuimrubber de extra ingangen dicht. Het grappige is dat de bijen het schuimrubber in april weer wegknagen. Groet, Ben

  • Harry

    06-08-2025 om 11:10

    Kan ik (mbt mijn vorige vraag hierboven) de hk onderop laten staan of is het beter deze voor opslag van wintervoer naar boven te brengen? Met of zonder moerrooster?
    En: je stapelt kasten met natte (of droge?) honingramen op elkaar met walnotenbladeren. Moet er een dichte plank over, of open met gaas?
    En dan nog ijsazijn gebruiken?
    Hartelijke groet, Harry

    Dag Harry, ik kan niet makkelijk zoeken naar je voorgaande vraag. Mijn voorkeur heeft de hk deels gevuld met voer of stuifmeel onder te laten staan. Dan komt er ook geen suiker in. Laat ze het wintervoer maar opslaan in de bk.
    Ramen kun je nat geslingerd opslaan, boven en onderkant van de toren met bakken afdekken. Geen stuifmeel- of bebroede ramen opslaan. IJsazijn doodt nosemasporen. Ik gebruik het niet meer omdat mijn volken geen last hebben van nosema in het voorjaar. Groet, Ben

  • Harry

    06-08-2025 om 15:01

    Dag Ben,
    Dank voor je antwoord. In de HK van mijn vorige vraag zat nog iets nectar. Als dat inmiddels op is, gebruiken ze die hk dan niet voor het opslaan van de wintervoorraad? Je schreef ergens, dat de wintervoorraad het liefst boven het broednest moet zitten.
    Wat ik bedoelde met het opslaan van een torentje honingramen: moet er ventilatie zijn, of boven en onder helemaal afdichten.
    Groet, Harry

    Dag Harry, in een hk onder de bk slaan ze niets op, alleen tijdelijk wat er overdag binnenkomt. Met de bk boven komt daarin het wintervoer rondom het krimpende broednest.

    De toren bakken mag je volledig afsluiten bijv met dichte dekplank.
    Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht